Ozon Gazı Zararlı mıdır?

Ozon gazının insan sağlığına etkisi ortamdaki konsantrasyonuna bağlıdır. Yüksek konsantrasyonlarda uzun süre solunması zararlıdır. Ev tipi ozon jeneratörleri ile üretilen ozon miktarı çok düşük miktarda olup insan sağlığına zarar vermez (hamile ve çocuklara) ancak ortamdaki mikroorganizmaları yok edecek etkiye sahiptir. 

İnsanlar için bulunulan ortamda ozon gazı koku eşiği 0.005-0.02 ppm aralığındadır. Buna göre 200 mg/h ‘e kadar ozon üretim kapasitesine sahip cihazlar ile aynı ortamda çalışmak güvenlidir.  Düşük konsantrasyonlarda üretilen ve uygun sürelerde uygulanan ozon gazı canlılara zarar vermemektedir.

PPM nedir?
PPM (milyon birimde ünite) ppb milyar birimde bir.
Ozonun hava ve suda konsantrasyonu “ppm” (parts per milion-milyonda parça) olarak gösterilir.
Havada 1 ppm, yaklaşık olarak 2,1mgr/m3 ozona eşittir. Güneşe, mevsime ve coğrafik konuma bağlı olmakla birlikte, yükseklik arttıkça, ozon konsantrasyonu da artar.

Havadaki ozon konsantrasyonu,
•    0,003 – 0,015 Kokuyu hissetme seviyesi.
•    0,003 – 0,005 ppm Temiz bir havada, deniz seviyesinde konsantrasyonuna rastlanır.
•    0,005 – 0,010 Orman havası.
•    0,010 ppm seviyelerinde, dezenfektan ve etkileri başlar. Kişinin hassasiyetine bağlı olmakla birlikte, bu seviyede kokusu hissedilmeye başlar.
•    0,020 ppm havadaki bakterilerin %90 ını yok eder.
•    0,020 – 0,050 Yıldırımlardan sonra hava da bulunur. Yıldırımlı bir fırtınadan hemen sonra 0,100 ppm seviyelerine ulaşabilir.
•    0,050 Sürekli soluma FDA emniyet seviyesi. (0,050 ppm konsantrasyona kadar sınırsız sürede kalınabilir.)
•    0,100 Süre kısıtlaması 8 saat/gün olarak FDA (0,1 ppm.) tarafından emniyet seviyesi olarak verilmiştir.
•    0,120 ppm, EPA tarafından şehir havası eşik seviyesi olarak belirlenmiştir .
•    1,000 – 2,0 İnsan tolerans seviyesi olarak bilinmektedir. (öksürük, boğaz kuruluğu, göz yaşarması Yani, bu sınırdan itibaren bünye, geniz yanması, göz yaşarması gibi reaksiyonlarla, ozonlu ortamda kalmayı reddetmektedir. Astımlı bünyeler, daha fazla etkilenmektedir. Bu seviyede dahi, ozonun bünyeye kalıcı bir zarar verdiği söylenemez. Sadece lokal tahrişler oluşmuştur; birkaç saat içinde bünye kendini onaracaktır.
•    5,000-10 Nabız atışı, vücut ağrısı, uyuşma duırumları gözlenebilir. Eğer maruziyet devam ederse akciğer ödemi oluşur.
•    15,0 – 20,0 Küçük hayvanlar 2 saat için de ölür.
•    50. ppm İnsan hayatı 1 saat için de tehlikeye girer.

Kısaca ozon eşik seviyeleri
•    0,064 Ppm iyi,
•    0,065 – 0,084 ppm orta,
•    0,085 – 0,104 ppm duyarlı kişiler için sağlıksız,
•    0,105 – 0,124 ppm sağlıksız,
•    0,125 – 0,404 ppm çok sağlıksız olarak nitelenir.

    Ozonun Toksitesi Ozon son derece reaktif bir gazdır, düşük konsantrasyonlarda bile tahriş edici ve toksik etki gösterebilir. Ozon uzun süre teneffüs edildiğinde mukoz membranların tahrişi ve ardından baş ağrısı gibi semptomlar oluşturur. Ozona daha uzun süreli maruz kalma durumlarının oluşturacağı sorunlar hakkında tam bilgi sahibi olunmasa da hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde akciğer kapasitesinde azalma ve akciğer rahatsızlıkları rapor edilmiştir. Amerikan çevre koruma ajansı havadaki ozon miktarının (0,125 ppm) 125 ppb’nin (parts per billion) üstüne çıkması durumunda koşulların “sağlıksız” olacağını bildirmiştir. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sayı 2, 2010 39 Çalışan sağlığı örgütü ise (OSHA -Occupational Safety and Health Administration) ozon konsantrasyonunun 0,1 ppm’in üzerine çıkması durumunda ilave önlemler alınmasını istemektedir. 0,1 ppm limiti 5 günlük günde 8 saat çalışma için limittir, Hollanda’da 0,1 değil 0,06 ppm limit kabul edilmiştir. 15 dakikayı geçmeyen maruz kalma durumlarında kabul edilebilir limit 0,3 ppm’dir. OSHA 2 saate kadar olan maruz kalmalar için limiti 0,2 ppm olarak kabul etmiştir. Ozonun kokusunun ayırt edilme eşiği yaklaşık 0,02 ppm seviyesindedir. Ozon konsantrasyonunun yükselmesi sadece sağlık açısından değil kauçuk gibi polimerik malzemelerin çabuk bozunmaları açısından da sıkıntı oluşturmaktadır. Elbetteki bu olumsuz etkiler soluduğumuz hava için geçerlidir, atmosferin üst tabakasındaki (özellikle stratosferdeki) ozonun güneşten gelen yüksek enerjili UV ışınları (dalgaboyu 240 nm’den düşük olanlar yüksek enerjili UV ışınlardır, ozon dalgaboyu 290 nm’ye kadar olan UV ışınları tutabilmektedir) tutarak yeryüzündeki canlı ve bitkileri korumak gibi faydalı bir görevi vardır. 
Kaynak:(http://scifun.chem.wisc.edu/chemweek/ozone/ozone.html, 2009)